Oorzaken van een taalachterstand
Er zijn verschillende redenen waardoor een taalachterstand wordt veroorzaakt. Een kind kan bijvoorbeeld moeite hebben met het maken van contact met anderen. Hij/zij kan verlegen zijn en zich minder uiten. Hierdoor oefent het kind minder met de taal en dit kan de ontwikkeling in de weg staan. Op dit moment heeft 25 procent van de kinderen in Nederland een taalachterstand en zijn er 70.000 ‘thuiszitters’ in 2024. Er zijn verschillende redenen waarom een kind niet mee kan komen, waaronder:
-een taalachterstand,
-moeite hebben met het maken van contact met anderen,
-verlegen zijn en zich niet zo snel uiten. Hierdoor oefent het kind minder met de taal en kan dit de ontwikkeling in de weg staan maar ook…..

-de digitalisering.
Digitalisering van het onderwijs levert schrikbarende leerachterstanden op
Want ook de digitalisering in het onderwijs is een boosdoener. De digitalisering die ruim tien jaar geleden ontstond. Er verschenen diverse apps in het onderwijs, zoals onder andere Snappet*, dat wordt ingezet als hulpmiddel voor de leerlingen op het gebied van taal, spelling en rekenen. Basisscholen zien deze app als een volwaardige digitale lesmethode.

* Snappet is onderwijs op maat voor het primair onderwijs en biedt ondersteuning voor negen verschillende vakken. Elke vak heeft hierbij verschillende leerdoelen. De leerdoelen van Snappet zijn toe te voegen op de huidige lesmethode of volledige vervangbaar voor de huidige lesmethode. Met Snappet kun je interactieve lessen geven en kunnen leerlingen formatief getoetst worden. Leerlingen maken hierbij hun opdrachten online in plaats van in hun werkboek.

Leesonderwijs loopt achteruit
Synchroon aan de toenemende digitalisering in het onderwijs lopen de resultaten van de jongeren in ons land flink achteruit. Met name het leesonderwijs scoort steeds slechter en laat een ongeremde vrije val zien in de statistieken. Dit kwam naar voren uit de laatste PISA-scores*, waarin werd onderzocht hoe de resultaten van de Nederlandse leerlingen zich verhouden tot de resultaten van leeftijdsgenoten uit andere landen. Zweden kreeg door de digitalisering van het onderwijs, net als in ons land, te maken met een zogenaamde ‘leescrisis’. De overheid in Zweden greep daarom radicaal in en besloot dat scholen moesten stoppen met het gebruik van digitale lesmethodes en zich weer moesten gaan toeleggen op het gebruik van boeken en schriften.

*PISA staat voor Program for International Student Assessment en is het is het grootste internationaal vergelijkende onderzoek naar de prestaties van leerlingen op het gebied van wiskunde, lezen en natuurwetenschappen.

Taalachterstand in Nederland
Volgens recente schattingen in 2023 heeft 5-8% van de kinderen in Nederland een taalontwikkelingsstoornis. Bij kinderen uit gezinnen met een lage sociaaleconomische status kan dit percentage oplopen tot 30-40%. Dit betekent dat in elke klas meerdere kinderen mogelijk te maken hebben met taalachterstanden. Onderzoek toont aan dat kinderen met een taalachterstand een verhoogd risico hebben op leerproblemen en gedragsproblemen. Een oorzaak van taalachterstand kan zijn dat kinderen al op jonge leeftijd veel tijd door brengen voor de TV of achter een scherm. Kinderen die veel op de iPad zitten of veel online gamen. Ze worden niet aangemoedigd om over woorden na te denken of te gebruiken. Een andere oorzaak is dat het gebruik van digitale leermethodes. Digitale lesmethodes die de overgang van fysieke informatie naar een digitale vorm krijgen.

Digitale lesmethodes zijn discutabel
Want digitaal onderwijs maakt gebruik van draadloos en draadloos maakt gebruik van elektromagnetische velden; onzichtbare, niet te ruiken of te horen velden. Een elektromagnetisch veld is een veld beslaat heel de ruimte bestaat uit een elektrisch veld met loodrecht daarop een magnetisch veld. De sterkte van elektromagnetische velden is het grootst dichtbij de bron en neemt af als de afstand tot de bron groter wordt. Het aantal onzichtbare, niet te ruiken of te horen, golfbewegingen in de sterkte van de velden per tijdseenheid, noemt men de frequentie. Als de frequentie wordt uitgedrukt in het aantal golfbewegingen per seconde, is de eenheid daarvan ‘hertz’. De geleider, het apparaat of de zender die de velden produceert, wordt ‘de bron’ genoemd. Op scholen en kinderdagverblijven worden kinderen ongevraagd steeds meer en steeds langer blootgesteld aan straling van bronnen als: wifi, iPads, smartphones en digitale schoolborden. Deze straling heeft echter wel degelijk gezondheidseffecten volgens vele wetenschappers.

Kinderen zijn kwetsbaar
En kinderen zijn kwetsbaarder dan volwassenen want ze hebben een dunnere schedel, waardoor de elektromagnetische velden of straling veel verder in hun hoofd doordringt. Daarnaast hebben zij zachtere botten, een nog niet volledig ontwikkeld immuunsysteem en is hun zenuwstelsel nog volop in ontwikkeling.

Normen voor elektromagnetische velden
Om iedereen te beschermen tegen de gezondheidseffecten van de elektromagnetische straling zijn er normen. Nederland hanteert, net als de meeste andere Europese landen, de blootstellingslimieten (normen) van het ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection), een onafhankelijke internationale groep wetenschappers die blootstellingslimieten voor elektromagnetische velden/straling opstelt van o.a. de zendmasten, mobiel en wifi. In 2020 heeft de ICNIRP de blootstellingslimieten geactualiseerd en deze zijn voor 5G: 700 megahertz (MHz), 3,5 gigahertz (GHz) en 26 GHz. Bij deze normen is er zogenaamd niets aan de hand maar er zijn landen die strengere normen hanteren zoals België, Italië, UK en Zwitserland. Bovendien heeft de Raad van Europa in 2011 al de Europese overheden dringend opgeroepen om met name voor kinderen maatregelen te treffen om de blootstelling aan elektromagnetische velden zoveel mogelijk te beperken. Zij noemen daarbij specifiek de situatie in scholen en in klaslokalen. Zij roepen op om de voorkeur te geven aan bedrade internetverbindingen en strikte regels op te stellen voor het gebruik van mobiele telefoons op school.* Daarnaast geven zij aan dat het belangrijk is dat er voorlichting wordt gegeven zodat er meer bewustwording ontstaat van de mogelijke schadelijke biologische effecten. Daar waar de INCIRP alleen het thermisch effect beoordeeld.

* Vanaf het schooljaar 2024-2025 is in Nederland het gebruik van mobiele telefoons niet meer toegestaan op basisscholen en het (voortgezet) speciaal (basis) onderwijs. Er zijn al diverse landen waar ook de wifi uit de scholen verbannen is of waar de wifi alleen gedurende onderwijzend gebruik tijdelijk aangezet mag worden. En net als in Zweden gaan ook ons land steeds meer scholen over op de terugkeer van boeken, schriften en pen en papier in de klas.

Digitaal versus fysiek
Met de hand schrijven heeft een positief effect op alle aspecten van de schrijfvaardigheid. De relatie tussen de motorische schrijfbeweging en de visuele vorm van de letters zorgt voor een betere verankering in het geheugen. Dit bevordert de ontwikkeling van letterkennis en leesvaardigheid. Bij digitaal gebruik zijn er vele onderzoeken die lichaamsschade aantonen door de elektromagnetische velden ónder de norm van het ICNIRP!

Bronnen:
https://www.schoolmakers.be/aanbod/de-rollen-van-de-leraar-in-een-digitale-leeromgeving/
https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/digitalisering-van-het-onderwijs-levert-schrikbarende-leerachterstanden-op
https://stralingsleed.nl/blog/de-wetenschap-waarschuwt-nog-niet-voor-het-gevaar-van-draadloos-gebruik-met-zijn-onzichtbare-niet-te-ruiken-of-te-horen-elektromagnetische-straling-wetenschappers-die-wel-waarschuwen-worden-tegen/
Foto; https://meestersander.nl/2019/01/08/tip-van-meester-sander-tablet-telefoon-of-chromebook-aansluiten-op-je-digibord-met-airserver/
https://www.spanjevandaag.com/05/06/2023/minder-schermen-meer-boeken-in-zweedse-klaslokalen-en-spanje/
https://businessam.be/zweden-vervangt-tablets-door-schoolboeken/
https://stralingsleed.nl/blog/de-effecten-van-draadloos-gebruik-in-een-lichaam/
https://stralingsleed.nl/blog/de-normen-van-de-icnirp-voor-het-draadloze-zijn-achterhaald-en-op-discutabele-grond-gebaseerd/
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitalisering-onderwijs/digitale-geletterdheid-op-school#:~:text=Digitale%20geletterdheid%20start%20op%20school&text=Leerlingen%20leren%20dus%20hoe%20ze,Zo%20worden%20leerlingen%20digitaal%20geletterd.