Het datacenter van Google in Eemshaven

Een enorme stroomstoring heeft maandag 28 april 2025, rond het middaguur, vrijwel heel Spanje en meerdere gebieden in Portugal platgelegd, net als delen van Frans-Baskenland (Zuid-Frankrijk).

Gevolgen
Door de storing doet de mobiele niet mee, metro’s en treinen staan stil, er ontstonden flinke files bij verkeerskruispunten omdat de verkeerslichten niet meer werkten, mensen kwamen vast te zitten in liften, winkels sloten de deuren, elektrisch betalen was niet mogelijk, bakkers konden niet meer bakken, horecaondernemers moest de voorraad van de koelcel weggooien, kantoren lagen stil omdat de wifi niet meer werkte en luchthavens en ziekenhuizen moesten overschakelen op noodaggregaten om alles draaiende te houden. Kortom; totale chaos.

Grens bereikt
Hoe dit mogelijk was; het elektriciteitsnet viel uit. Duidelijk is hiermee dat de grenzen van het elektriciteitsnet steeds meer in zicht komen. In grote delen van het buitenland en ook van Nederland is het net zó vol dat er de komende jaren niet eens meer nieuwe bedrijven aangesloten kunnen worden. Dit komt omdat de vraag naar en het aanbod van elektriciteit de afgelopen jaren explosief is gegroeid en in een groot deel van o.a. Nederland is het elektriciteitsnet zo goed als vol (netcongestie). Het elektriciteitsnet dat verzadigd raakt door;
-bedrijven die overstappen van fossiele brandstof naar (groene) stroom. Het overstappen van gas naar elektrisch wordt sterk gestimuleerd en in het Klimaatakkoord. Hierin staat dat we na 2050 niet meer kunnen koken en verwarmen op aardgas,
-meer en meer zonnepanelen overal,
-warmtepompen. Een warmtepomp werkt op elektriciteit vervangt de CV installatie die werkt op gas,
-laadpalen voor elektrische auto’s. Een laadpaal of laadstation laadt de elektrische auto op.

Koelcentrales/datacentrums nodig voor draadloos gebruik
Eén grote oorzaak van een overvol elektriciteitsnet wordt níet genoemd namelijk; ons draadloos gebruik en alle koelcentrales of datacentra die hiervoor nodig. Een datacenter is een industrieel gebouw met koelingssystemen om oververhitting van de server* te voorkomen. Dat zou namelijk tot storingen en dataverlies kunnen leiden. Koelsystemen die 365 dagen per jaar, 7 dagen per week, 24 uur per dag. ‘aan’ zijn want zonder datacenters valt in Nederland het hele maatschappelijke leven stil zoals:
-verkeerslichten die niet meer werken,
-bruggen die niet meer open of dicht gaan,
-ambulances die niet meer rijden,
-het niet meer kunnen e-mailen, whatsappen, geen muziek en video meer streamen, kortom
-het internet gaat op zwart.

*Een server is een computer met krachtige hardware die is ontworpen om gegevens op te slaan en te verstrekken aan gebruikers via het internet of een netwerk. Het vormt de basis van elke website of toepassing en biedt de noodzakelijke ondersteuning voor interactie met bezoekers over de hele wereld. Servers verbruiken veel energie en dat wordt omgezet in warmte. De koelingssystemen in een datacentra draaien daarom dus 24/7 om oververhitting van de server te voorkomen. Ook artificiële intelligentie (AI) slurpt energie, blijkt uit een studie van promovendus Alex de Vries (SBE). “Velen maken dankbaar gebruik van ChatGPT, maar als de vraag gelijk blijft verbruikt AI in 2027 potentieel net zoveel energie als heel Nederland. Als Google de zoekresultaten net als concurrent Bing zou genereren met AI, kost dat jaarlijks 29,2 terawattuur aan energie, berekende De Vries. Dat is evenveel als heel Ierland verbruikt”.

Dankzij datacenters kunnen we dus draadloos leven, werken, leren, met een bankpas betalen en blijven we altijd verbonden, waar we ook zijn. Maar hoewel er voortdurend wordt gestreefd naar duurzame, hernieuwbare energiebronnen, zijn veel datacenters afhankelijk van elektriciteit die wordt opgewekt uit groene*of grijze stroom. Deze grijze stroom draagt rechtstreeks bij aan de uitstoot van koolstofdioxide en broeikasgassen, waardoor de klimaatverandering wordt verergerd.

* Datacenters zijn afhankelijk van elektriciteit dat het liefst wordt opgewekt uit “groene stroom”. Groene stroom is elektriciteit opgewekt uit duurzame energiebronnen als waterkracht, windenergie, zonne-energie of biomassa. Het begrip wordt gebruikt om een onderscheid te maken met de uit fossiele brandstoffen (gas en steenkool) en kernenergie opgewekte energie, die dan “grijze stroom” wordt genoemd.

ICT vervuilende sector
In 2022 is al duidelijk dat ICT (informatie- en communicatietechnologie) een van de meest vervuilende sectoren is geworden. Dat bij deze technologie servers in serverruimtes voldoende gekoeld moeten worden, dag in/ dag uit, om het risico op schade aan de apparatuur te verminderen. Vandaar de naam datacentra of koelcentrale.

Waarom er in Nederland zoveel datacentra’s zijn?
Nederland is een aantrekkelijk vestigingsland voor datacenters, omdat de digitale infrastructuur erg goed is. In Amsterdam ligt zelfs één van de belangrijkste digitale knooppunten van de wereld: de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX). Daarom trekt Amsterdam ook veel grote techbedrijven aan.
Er zijn nog andere praktische voordelen waarom Nederland zo geliefd is. Zo zijn we een klein land: alles ligt relatief dicht bij de luchthaven Schiphol. Dat is handig voor internationale bedrijven. Ook zijn de belastingen op zakelijk onroerend goed laag en kunnen datacenters, net als andere ondernemingen in Nederland, gebruikmaken van overheidssubsidies.

Stroomstoring in Spanje en Portugal
Portugal en Spanje zijn maandag 29 april 2025, getroffen door de grootste stroomstoring in de geschiedenis van die landen. Om 12.33 uur verloor het Spaanse elektriciteitsnet binnen vijf seconden 15 gigawatt aan elektriciteit en daarna stortte de stroomvoorziening in.
Volgens de Portugese netbeheerder Redes Energéticas Nacionais (REN) is de storing niet veroorzaakt door een cyberaanval, maar is de oorzaak de forse groei van datacenters? 22 oktober 2024: Het ABI Research ziet het aantal datacenters wereldwijd groeien van 5.697 eind 2024 naar 8.410 in 2030: een groei van een kleine vijftig procent.

Moeten we ons voorbereiden?
In Kesteren, een dorp in de gemeente Neder-Betuwe, in de provincie Gelderland zijn op 29 april 2025 tientallen huishoudens getroffen door een stroomstoring. ….

Bronnen:
https://www.volkskrant.nl/buitenland/stroomstoring-in-spanje-en-portugal~b0686328/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://nos.nl/artikel/2565369-delen-van-spanje-en-portugal-hebben-weer-stroom-oorzaak-storing-onduidelijk
foto; https://www.drinkwaterplatform.nl/datacenters-dreigt-er-een-drinkwatertekort-en-8-andere-vragen/
https://www.computable.nl/2023/10/11/stroomverbruik-datacenters-blijft-alarmerend-hoog/
https://research.vu.nl/en/clippings/ai-als-energieslurper