Terwijl het 5G net in Nederland sinds 2020 langzaam wordt uitgerold, zijn ze in China al bezig met 6G en is de eerste satelliet met 6G de ruimte ingestuurd. Ook Europa is bezig met 6G.

In China
China lanceerde op 6 november 2020 met succes ’s werelds eerste 6G-communicatietestsatelliet vanuit het Taiyuan Satellite Launch Center in Shanxi om de prestaties van de zesde generatie netwerken in de ruimte te verifiëren. Ook de EU- commissie wil dat Europa een eigen satellietnetwerk gaat lanceren.

6G in het elektromagnetisch spectrum
De 6G-frequentieband zal uitbreiden van de millimetergolffrequentie (5G) naar de terahertz-frequentie. Omdat terahertzstraling begint bij een golflengte van ongeveer 1 millimeter en overgaat in kortere golflengten, is het soms bekend als de submillimeter-band en zijn straling als submillimetergolven. Deze band van elektromagnetische straling ligt in het overgangsgebied van het elektromagnetisch spectrum tussen microgolven en infrarood en nét voor het zichtbaar licht in het elektromagnetisch spectrum*.

*Elektromagnetisch spectrum is de verzamelnaam van de natuurlijke ElektroMagnetische Straling én de kunstmatige ElektroMagnetischeStraling (gemaakt door mensenhanden).

Het RIVM over infrarode straling
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in Nederland (RIVM) zegt in 2016 in de brochure “elektromagnetische velden optische straling bij lassen” over infrarode straling, dat infrarode straling de buitenste laag van het menselijk oog (het hoornvlies) kan beschadigen of staar kan veroorzaken, een vertroebeling van de ooglens kan geven en de huid kan verbranden en/of weefselschade geven. Dat ultraviolette straling een lagere energie heeft dan röntgenstraling of gammastraling, maar in sommige gevallen ook ioniserend kunnen zijn, bijvoorbeeld door chemische werking van radicalen*in een lichaam.

*Een radicaal, (of vrij radicaal) is een atoom of molecuul, al dan niet geladen en heeft één of meer ongepaarde elektronen.  De kern van een atoom is positief geladen, en elektronen zijn negatief geladen. Elektronen draaien met een ontzettend grote snelheid om de kern heen.

Niet te zien
Onze ogen kunnen infrarode straling dus niet waarnemen, maar onze huid kan de straling wel voelen als warmte. Infrarode straling kan dus gevaarlijk zijn, bij het lassen. En bij de communicatietechniek 5G* en 6G dan, welke gebruik gaan maken van de infrarode straling? Is dit dan anders?

*Want 5G gaat de frequentie van 26 gigahertz (GHz) gebruiken, is de bedoeling. Deze ligt dichtbij bij infraroodstraling (dat begint bij 300 GHz), maar van de 26 GHz is dus alleen bekend dat het opwarming veroorzaakt en dat teveel opwarming schade kan veroorzaken ( en de aarde is al aan het opwarmen). Volgens het rapport van de Gezondheidsraad is er nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de effecten van de blootstelling aan frequenties rond de 26 GHz, ofwel de mmWave-frequenties. Laat staan naar de 60 GHz die sinds 2020 zonder vergunning te gebruiken is!

De terahertz-ruimtecommunicatietechnologie
Als de Chinezen succesvol zijn dan wordt de nieuwe 6G technologie 100 keer sneller als 5G. Volgens de Chinese telecomexperts betekent de lancering van de 6G-testsatelliet een doorbraak in de verkenning van terahertz*-ruimtecommunicatietechnologieën in de Chinese ruimtevaart. M.a.w. het maakt dan gebruik van het terahertz spectrum. 

*Een terahertz is gelijk aan 1012 hertz (Hz), ofwel 1.000.000.000.000 hertz. Eén cyclus duurt daarmee 1 picoseconde. Een picoseconde (ps) is een biljoenste van een seconde.

Submillimeter golven
Radiogolven met frequenties in de buurt van een terahertz (THz) worden ook wel submillimetergolven genoemd omdat de golflengten van THz-straling tussen 1 mm en 100 micrometer groot is. THz-straling bevindt zich in het elektromagnetisch spectrum tussen het microgolven gebied en het verre infraroodgebied. Het infraroodgebied net voor het zichtbaar licht. Het infrarode deel van het spectrum onderscheidt de volgende drie spectraalbanden:

Omschrijving Afkorting Golflengte
nabij-infrarood NIR 0,78 – 3 µm (micrometer)
middel-infrarood MIR 3 – 50 µm
ver-infrarood FIR 50 – 1000 µm

 De eerste satelliet met 6G
Op 6 november 2020 lanceerde China dus met succes een Long March 6-raket en stuurde een lading van 13 satellieten in een baan om de aarde. Onder hen bevond zich de Tianyan-5. De Tianyan-5 of “de eerste 6G-satelliet” ter wereld. De satelliet gebruikt terahertz-golven die gegevens kunnen verzenden met snelheden die 100 maal keren sneller zullen zijn dan 5G.

Van de zesde generatie mobiel internet (6G) is de bedoeling dat het snelheden moet bereiken van tegen de 100 Gigabits per seconde (Gbit/s) waar 5G niet verder komt dan ‘slechts’ 10 Gbit/s. Nu wordt 6G niet voor 2030 verwacht, maar daar willen de Chinezen niet op wachten. Zij hebben naar nu blijkt op 5 november 2020 een satelliet gelanceerd waarmee 6G alvast getest kan worden.

China is niet de enige
China is niet de enige die belangstelling voor 6G heeft; zowel landen als bedrijven hebben interesse getoond. Landen als Zuid-Korea en Japan en ook Europa.

Hexa-X
Het Finse netwerkbedrijf Nokia gaat een door de Europese Unie (EU) gesubsidieerd onderzoek naar 6G leiden met de naam Hexa-X. Op 12 januari 2021 ging Hexa-X officieel van start. Nokia heeft de algehele leiding en Ericsson heeft de rol van technisch manager in het project. Behalve Nokia en Ericsson zijn het Franse Orange, Telefonica uit Spanje en het Duitse Siemens bij het project aangesloten. Daarnaast doen er acht Europese universiteiten mee.

De Europese Commissie wil ook 6G satellieten
15 februari 2022 kondigt de Europese Commissie (uitvoerend orgaan van de EU) aan een satellietnetwerk te willen lanceren, voor 6G gebruik. Het satellietsysteem moet overal op het continent voor een stabiele breedbandverbinding zorgen. Volgens eurocommissaris Thierry Breton is de satellietvloot essentieel voor de toekomst van Europa. Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt, zei: “Onze nieuwe connectiviteitsinfrastructuur zal snelle internettoegang bieden, dienen als back-up van onze huidige internetinfrastructuur, onze veerkracht en cyberbeveiliging vergroten en connectiviteit bieden voor heel Europa en Afrika. Het wordt een echt pan-Europees project waardoor onze vele start-ups en Europa als geheel voorop kunnen lopen op het gebied van technologische innovatie.”

Toepassingen 6G
“Waar we 6G voor willen gaan gebruiken is:
-voor augmented reality (AR), virtual reality (VR) en mixed reality (MR). Met slimme brillen voor AR, VR en MR, kan een virtueel gecreëerde wereld geproduceerd worden. Met een augmented reality bril (AR) worden dingen toegevoegd aan de werkelijkheid.  Zo zie je bijvoorbeeld een update van het weer verschijnen zonder dat het je gezichtsveld verhindert. Of de temperatuur of een snelheidsmeter wanneer je op de fiets zit. Een VR bril plaatst een beeldscherm (bril) voor je ogen zodat je alleen een virtuele 3D wereld ziet. Zo kun je bijvoorbeeld alvast een kijkje nemen in je nieuwbouw woning, voordat deze er staat. Of een kijkje bij de Great Barrier Reef. Met een MR-bril komen de mogelijkheden van VR en AR een beetje bij elkaar. Realistische 3D beelden verschijnen in de echte wereld;
-interactie met hologrammen. Holografische technologie, ondersteund door het 6G-netwerk, maakt de replicaties van mensen, objecten en plaatsen in digitale vorm mogelijk. M.a.w. laat dingen zien die er in werkelijk niet zijn;
-meerdere drones die gezamenlijk hoge resolutie video doorsturen om weersverandering te monitoren;
-om gewassen in het veld te volgen;
-autonoom autorijden;
-machines op afstand, die betrokken zijn bij zeer complexe taken, bijv. een operatie-op-afstand.

Onderzoekers denken dat de smartphone tegen 2030 achterhaald is en we dan vooral smartglasses met kunstmatige en virtuele intelligentie gebruiken (ook wel artificial (AI) en augmented reality geheten). AI: artificiële intelligentie (of kunstmatige intelligentie)  is de mogelijkheid van een machine om mensachtige vaardigheden te vertonen – zoals redeneren,leren, plannen en creativiteit.

Terahertzgolven absorberen door gassen in de atmosfeer
Net als de millimetergolven die in 5G worden gebruikt, wordt de terahertz-straling echter sterk geabsorbeerd door de gassen van de atmosfeer. De waterdamp in de atmosfeer absorbeert terahertz straling sterk, waardoor het bereik van THz-toepassingen wordt beperkt. Hetzelfde probleem blijft de wijdverspreide ontwikkeling van 6G vertragen en zal mogelijk de uitrol van 6G belemmeren dat THz-golven gebruikt.

Moet er eerst een grote ramp plaatsvinden?
Heeft het gebruik van 6G wel zin wanneer de terahertzstraling grotendeels verdampt? Naast het gegeven dat al veel mensen elektrogevoelig gemaakt zijn (EHS) en niet meer naar wens kunnen functioneren door de straling? En zijn er niet veel te veel satellieten in de ruimte? Want het Chinese ruimtestation Tiangong zou de afgelopen twee jaar al twee keer hebben moeten uitwijken om een botsing met een Starlink-satelliet te voorkomen. Het ging voor het eerst mis op 1 juli 2020 en de tweede keer dat er problemen ontstonden was op 21 oktober 2021. Toen zou een satelliet plotseling van baan zijn veranderd.

Bronnen:
https://www.want.nl/china-stuurt-eerste-6g-satelliet-de-ruimte-in-om-te-testen/
Foto 6G; https://br.atsit.in/nl/?p=10609
https://www.dutchcowboys.nl/technology/eu-wil-afhankelijkheid-buitenlandse-satellietnetwerken-inperken
https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Elektromagnetische%20velden%20en%20optische%20straling%20bij%20lassen.pdf?fbclid=IwAR0irRjkbu7N7pjeXHx1Veam10bwGrVOTyIjs7gJzETZprWuO3xaiClP-XQ
https://www.nu.nl/tech/6175579/china-dient-klacht-in-bij-vn-om-bijna-botsing-met-satellieten-van-starlink.html
https://stralingsleed.nl/blog/iedereen-bestraalt-met-millimetergolven-is-5g-een-wapen-hebben-we-oorlog/
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_921
https://www.popularmechanics.com/space/satellites/a34739258/china-launches-first-6g-satellite/
https://stralingsleed.nl/blog/ojee-daar-komt-6g/