Het Ministerie van Defensie wil in 2021 een SMART(Signaal Multibeam Acquisition Radar for Targeting-Longrange)-L radar plaatsen, die door de Koninklijke Luchtmacht (KLu) gebruikt zal worden om het luchtruim boven Nederland te bewaken. Dit naast de vijf al bestaande SMART-L radarsystemen, die Nederland al heeft. In 2018 zijn er vier SMART-L MM/N radars geleverd aan de Koninklijke Marine voor de vier Luchtverdedigings- en Commandofregatten en twee SMART-L MM/F radars aan de Koninklijke Luchtmacht voor de bewaking van het Nederlandse luchtruim. De eerste grondgebonden SMART-L staat in Wier, een dorp in de gemeente Waadhoeke, Friesland en voor de tweede grondgebonden SMART-L is de beoogde locatie Herwijnen, gemeente West-Betuwe in Gelderland. Hierdoor kunnen de Smart-L’s radarsystemen toezicht houden op 1,4 miljoen vierkante kilometer (558.938 vierkante mijl). Dit zorgt er niet alleen voor dat het gehele Nederlandse luchtruim door de radars wordt gedekt, maar ook aanzienlijke delen van het Noord-Europese luchtruim.

Zes SMART-L
In december 2017 werden de eerste vier van totaal 6 SMART-L radars geplaatst op de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF) van de Zeven Provinciën (fregat), waarmee zij in staat zijn om een vlootverband te beschermen tegen vijandelijke dreigingen. De eerste grondgebonden Smart-L bij Weir, is in 2020 operationeel verklaard en de tweede, nabij de stad Herwijnen, wordt naar verwachting in 2021 operationeel verklaard.

Wat is de SMART-L radarmast
SMART-L (Signaal Multibeam Acquisition Radar for Targeting, L ongrange) is een geavanceerde luchtverdedigingsradar ontwikkeld door Thales Nederland. De SMART-L werkt in de B-band (de vroegere L-band, de aanduiding van het frequentiegebruik in het radiospectrum van 1 tot 2 gigahertz) en is geschikt voor lange afstand waarneming vanaf de grond, de zee en de lucht op zoek naar ballistische raketten*. Er bestaan 3 beschikbare versies van de SMART-L De:
-SMART-L MM/N (Multi Mission Naval). Vanaf 2018 zullen vier SMART-L MM/N radars geleverd worden aan de Koninklijke Marine voor de vier Luchtverdedigings- en Commandofregatten;
-SMART-L MM/F (Multi Mission Fixbased). Tevens worden twee SMART-L MM/F radars geleverd aan de Koninklijke Luchtmacht voor de bewaking van het Nederlandse luchtruim;
-SMART-L MM/D (Muti Mission Deployable). De SMART-L MM / D, is ontworpen om lucht- en ballistische raketafweer-surveillancetaken uit te voeren dankzij de actieve elektronisch gescande array (AESA)** en galliumnitride (GaN) –technologie.

*Een ballistische raket is een wapen dat wordt afgevuurd op een vooraf bepaald doel en wordt weggeschoten door een raketmotor. Tijdens de vlucht wordt het geheel niet voortgestuwd door een motor, maar vliegt volgens de wetten van de ballistiek; dus net als een weggeschoten kanonskogel of voetbal.
**Een actieve machineleesbare matrix ( AESA ), is een type phased array antenne (met meerdere verbonden antennes) die een computer gestuurd antennestelsel hebben en meerdere stralen van radiogolven uitstralen op meerdere frequenties tegelijk.

Locatie Herwijnen
De militaire radar in Herwijnen moet de verouderde post bij Nieuw-Milligen vervangen. Nieuw-Milligen is minder geschikt, omdat deze post niet gunstig ligt voor een goede landelijke dekking. Daarnaast bestaan er plannen voor windmolenparken in Flevoland. Deze parken zouden het radarbeeld in Nieuw-Milligen verstoren. Herwijnen is dan een goede plek om een goede landelijke radardekking te krijgen.

Zorgen om de straling
Omwonenden van Herwijnen hebben tijdens verschillende inspraakmomenten hun zorgen geuit over de mogelijk negatieve gevolgen van de plaatsing van dit radarsysteem op de gezondheid. Deze zorgen zijn begrijpelijk, elektromagnetische velden zijn immers onzichtbaar, niet te ruiken en niet te horen. Bewoners denken dat de straling een negatief effect heeft op elk organisme. Op het terrein, waar de radar moet komen, staat nu ook al een radar van het KNMI. Ook heeft Herwijnen al te maken met de straling van alle radars van de schepen die op de Waal en de straling van de zendmasten voor de mobiele telefonie (o.a.5G).
6-2-2020 is duidelijk dat het nieuwe radarstation van Defensie toch in Herwijnen komt te staan.

Geen grenzen overschreden qua straling
Volgens de staatssecretaris van Defensie Barbera Visser, worden er geen grenzen overschreden. Ze baseert zich op een onderzoek van TNO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek). De radar in Herwijnen moet die in Nieuw-Milligen vervangen. Benieuwd of TNO alle heersende straling in kaart heeft gebracht. Niet alleen de elektromagnetische velden (straling) van de SMART-L maar ook de elektromagnetische velden van de zendmasten voor de mobiele communicatie, vooral van de nieuwste generatie 5G. Volgens het antennebureau is deze straling nog niet goed te meten. Hoe kan TNO dan zeggen dat er geen grenzen worden overtreden?

Technisch gedeelte
De techniek waar de SMART-L mee gaat werken geeft wel terdege elektromagnetische velden.
Als eerste geeft de phased array. De phased array antenne bestaat uit een computergestuurde reeks antennes. De antennes geven een bundel van radiogolven in de hoogste regionen en worden elektronisch gestuurd in verschillende richtingen. De oppervlaktebewaking gebeurt in de D-band (de vroegere L-band). De D-band is een frequentieband van 1gigahertz (GHz)* tot 2 gigahertz, en reikt tot +/- 400 kilometer. Ze zenden vaak pulsen uit met een hoog vermogen in een brede bandbreedte en voor een goed bereik moet er een puls zijn met een extreem hoog pulsvermogen.

* Een gigahertz is gelijk aan 109 hertz (Hz), ofwel 1.000.000.000 hertz. Eén cyclus duurt daarmee 1 nanoseconde. Radiogolven met frequenties in de buurt van een gigahertz worden ook wel microgolven genoemd omdat de golflengte in de orde van één millimeter ligt.

Ten tweede zijn lasers effectief genoeg voor het vernietigen van laagvliegende, onbemande vliegtuigjes. Laserstralen warmen het doelwit tot een zodanig hoge temperatuur op dat het in de lucht in brand vliegt. Op die manier kunnen laserkanonnen ook kruisraketten uit de lucht schieten. De hoogenergetische lichtbundels hebben genoeg kracht om staal door te snijden. De frequenties van radarsets variëren van ongeveer 5 megahertz tot ongeveer 300 gigahertz (300.000.000.000.000.000 hertz of trillingen per seconden). Radiostraling in de hoogste regionen oftewel: microgolfstraling en radiostraling. Straling ingedeeld als niet-ionische straling in het elektromagnetisch spectrum, maar of dit nog juist is?

Onder de normen
Normen zijn er van het INCIRP (International Commission on Non-lonizing Radiation Protection) voor wat betreft de blootstellingslimieten voor elektromagnetische straling. De elektromagnetische velden van 1 GHz tot 2 GHz voor een radarinstallatie zijn door het ICNIRP bepaald en mogen niet overschrijden worden. Blootstellingslimieten gebaseerd op opwarming van een lichaam (‘thermische effecten’) en nooit is er onderzoek gedaan op de biologische effecten (niet-thermische effecten) waar het ICNIRP in 2020 nog steeds het bestaan ervan ontkent.

Elektrogevoeligen
Maar er is zijn mensen die wél last hebben van de blootstelling aan elektromagnetische velden (EMV) en die wél klachten ontwikkelen, namelijk de elektrogevoelige of de ‘ElektroHyerSensitive (EHS) mens. Er is ook een opvallende toename van neurodegeneratieve problemen, vooral in Nederland (2e plaats op de ranglijst van landen) die toegeschreven worden aan de sterke toename van EMV ’s in de omgeving. De ICNIRP ontkent de relatie tussen EMV en EHS en daarom ook blijven maatregelen op Europees niveau achterwege. Professor Denis Henshaw (en veel onafhankelijke wetenschappers), emeritus hoogleraar, spreekt echter uit dat magnetische velden ver beneden de thermische energie, wel dégelijk beschadigende effecten geven aan een lichaam en toxisch zijn voor de cellen van een organisme met alle gevolgen van dien.

Foto: https://twentebusiness.news/amerika-is-jaloers-op-onze-radars/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Air_Operations_Control_Station_Nieuw_Milligen
https://web.archive.org/web/20110823043846/http://www.radartutorial.eu/19.kartei/karte506.en.html
https://www.radartutorial.eu/07.waves/Waves%20and%20Frequency%20Ranges.en.html
https://www.tapatalk.com/groups/worldarmedforcesforum/new-smart-l-ewc-radar-t233814.html
https://www.antennebureau.nl/organisatie/nieuwsbrief-meten-bij-5g-antennes/5g-vraagt-om-een-andere-manier-van-meten
https://www.hugoschooneveld.nl/bestanden/Extern/Henshaw.pdf
https://stichtingehs.nl/blog/biologische-effecten-van-emv-door-draadloze-technologie